H Ελένη Αλεξίου γεννήθηκε στα Τρίκαλα (1980). Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών, κλασική κιθάρα και Master of Arts in Education στο University of Bath της Αγγλίας. Έχει εργαστεί ως φιλόλογος στα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, στο Lifelong Centre του University of Bath, στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών και σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ως μουσικός δίδαξε κλασική κιθάρα σε Μουσικά Σχολεία και μουσική προπαιδεία σε ιδιωτική δομή προσχολικής αγωγής. Το 2021 διορίστηκε ως καθηγήτρια κλασικής κιθάρας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στην εκπαιδευτική-ψυχαγωγική εκπομπή για παιδιά «Η Ώρα του Παιδιού». Έχει συνεργαστεί με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Τρικάλων ως εθελόντρια-εμψυχώτρια δράσεων φιλαναγνωσίας του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Στον χώρο της ποίησης έχει πια μια διακριτή και αξιόλογη διαδρομή, καθώς φέτος εκδόθηκε η τρίτη της ποιητική συλλογή μετά Το Φλας (λογείον, 2009) και Ποιήματα που γράψαμε μαζί (Μελάνι, 2015), με τίτλο επτά ανάσες πριν (Σαιξπηρικόν, 2022).

Το περιοδικό της ζήτησε ένα κείμενο που να συνδέει το παρόν της με την Πάτρα των φοιτητικών της χρόνων.

ΣΥΝΟΜΙΛΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΤΡΑ

Λένε ότι κουβαλούμε μέσα μας τόπους και ανθρώπους. Λένε ότι επιστρέφουμε στα μέρη που αγαπήσαμε, στις αγκαλιές. Λένε ότι στα όνειρά μας ξαναζούμε αυτό που νοσταλγούμε. Λένε ότι μια νοητή γραμμή συνδέει το παρελθόν, το παρόν, το μέλλον· ότι ένα αόρατο νήμα ενώνει τη μοίρα των ανθρώπων. Λέω ότι έτσι είναι, ότι είμαστε κύκλοι ομόκεντροι. Ζούμε ο ένας μέσα στον άλλο, εγκιβωτισμένες αφηγήσεις στο μεγάλο μυθιστόρημα του Χρόνου.

Ένας τέτοιος κύκλος άνοιξε στα δεκαοκτώ μου, όταν πρωτοήρθα φοιτήτρια στην Πάτρα. Ο Σεπτέμβριος του 1998 με σύστησε στην Αχαϊκή πρωτεύουσα κι έκτοτε η πόλη συνομιλεί μαζί μου με ποικίλους τρόπους.

Η εγγραφή μου στη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, στο Τμήμα Φιλολογίας, ήταν η αφετηρία ενός ταξιδιού για το οποίο είχα προετοιμαστεί συνειδητά στα μαθητικά μου χρόνια από αγάπη για τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία. Από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού, αυτά τα δύο πεδία γνώσης ταίριαξαν ανεμπόδιστα στην ιδιοσυγκρασία μου. Από «αγαπημένα μαθήματα» μετουσιώθηκαν νωρίς σε τόπους προσωπικής αναζήτησης και πλήρωσης.

Ο σπόρος που φυτεύτηκε στα σχολικά θρανία κάρπισε στα έδρανα της Πανεπιστημιούπολης του Ρίου. Ένας κορμός υποχρεωτικών μαθημάτων διανθισμένος με μαθήματα επιλογής βάθυναν και πλάτυναν τη σπουδή μου στο αντικείμενο-φαινόμενο Λόγος. Το ενδιαφέρον μου μοιράστηκε ισόποσα στους προσφερόμενους προς μελέτη τομείς: Γλωσσολογία, Κλασική Φιλολογία, Νεοελληνικές Σπουδές. Αργότερα, στην ποιητική συλλογή μου επτά ανάσες πριν (2022) θα έγραφα:

αλς> αλάτι> θάλασσα

γλώσσα αρχαίο νερό

για να παραλληλίσω το μακραίωνο του νερού με το συνεχές της γλώσσας.

H Πάτρα υπήρξε γενναιόδωρη. Γνώση, φιλίες, εκδρομές, καρναβάλι, θάλασσα, καλοκαιρία δημιούργησαν την κοίτη για να ρεύσει το ποτάμι της έμπνευσης και της δημιουργίας. Οι εμπειρίες της φοιτητικής ζωής μπόλιασαν τα γραπτά μου. Έτσι δημιουργήθηκε ένα σώμα κειμένων, αυτό που ως φοιτήτρια ακόμη θα εμπιστευόμουν στην εμπειρία και την οξυδέρκεια της καθηγήτριάς μου, Κατερίνας Κωστίου. Η καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και κριτικός ήταν ενθαρρυντική. Διαφωτιστική και η συμβουλή της να διαβάσω ποίηση, να διαβάσω πολύ. Δεν ξέρω αν τήρησα τη νουθεσία της. Μετά από τρία βιβλία ποίησης και συμμετοχές σε έντυπες και ηλεκτρονικές ανθολογίες, συνεχίζω να αισθάνομαι ότι γράφω… αδιάβαστη.

Από τα ποιήματα εκείνα που είτε γράφτηκαν στην Πάτρα, είτε αναφέρονται σε αυτή, ως χώρο δράσης, ξεχωρίζω τα: «Το Καρναβάλι της Χαράς», «Vegerra», «Τοπίο β΄», τα οποία συμπεριλαμβάνονται στην πρώτη ποιητική μου συλλογή, το φλας (2009).

«Το Καρναβάλι της Χαράς»

Αρλεκίνοι και παλιάτσοι
Διόνυσοι φρικτοί,
παροξυσμένοι.
Θα ντυθώ κι εγώ χαρούμενη.

Μες στο μπουλούκι των αγρίων
θα γίνω μία σερπαντίνα
να ξετυλίγω μ’ αγωνία
το αγκυλωμένο χέρι μου.

Οι ορδές των μασκαράδων
θα περνούν λαχανιασμένες.
Τα στόματά τους ανοιχτά,
στεγνά και πεινασμένα
θα ψελλίζουν εγγαστρίμυθα
«μαζί, χαρά, αγάπη».

Και πάνω σε αλογόσυρτο
φλογοσκορπίζον άρμα
η μοναξιά
θα ξεγελά τους μεθυσμένους
ντυμένη Έρωτας.

Τα τέσσερα χρόνια σπουδών στη Φιλολογία διανθίστηκαν με δραστηριότητες συναφείς με τα λογοτεχνικά ενδιαφέροντά μου. Είχα την ευκαιρία να συμμετέχω σε δύο διαγωνισμούς λογοτεχνίας που προκήρυξαν οι εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών με πρωτεργάτη τον ποιητή Σωκράτη Σκαρτσή. Μάλιστα στον δεύτερο διαγωνισμό του 2000 απέσπασα το τρίτο βραβείο διηγήματος. Ωστόσο, η χαρά μου ήταν μεγαλύτερη, όταν τα κείμενα των συμμετεχόντων φοιτητών και φοιτητριών εκδόθηκαν σε ανθολογίες και παρουσιάστηκαν στο βιβλιόφιλο κοινό της Πάτρας (Τα φύλλα και οι καρποί, Η Ζωή μας γυμνή σαν αντικείμενο, 2000). Σε αυτές δημοσιεύθηκαν οι «Παραινέσεις», ποίημα γραμμένο στην ηλικία των 18 χρόνων:

«Παραινέσεις»

Και συ της νιότης μου
— πώς να σε πω; —
ορμητικό ποτάμι
μη βιάζεσαι να ξοδευτείς,
μη θέλεις να στερέψεις.
Μπρος σου τα χρόνια ασήκωτα
κατρακυλούν σα βράχια.

Και συ στο νου μου
που γυρνάς,
ακοίμητο αγρίμι
μην κάνεις πως κουράζεσαι,
μη θέλεις να ημερέψεις.
Κοίτα, οι έγνοιες της ζωής
σε κυνηγούν σα δίχτυα.

Και συ στο στήθος μου,
και πώς θα βγεις
πουλί του παραδείσου
μη σταματάς να κελαηδείς,
μην κλείνεις τα φτερά σου.
Ψάξε βαθιά για να κρυφτείς.
Χτυπούν
οι άνθρωποι
σα σφαίρες.

Το πτυχίο Φιλολογίας και οι συστατικές επιστολές των καθηγητών του Πανεπιστημίου Πατρών ήταν το κλειδί για τις μεταπτυχιακές σπουδές μου στο εξωτερικό. Είχα ήδη παρακολουθήσει το διεθνές συνέδριο «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση-Τα ελληνικά ως ξένη γλώσσα» που διοργάνωνε το Πανεπιστήμιο Πατρών. Ο προβληματισμός σε θέματα Διαπολιτισμικότητας, που πυροδοτήθηκε τότε, σε συνδυασμό με τις προσωπικές ανησυχίες και τα ενδιαφέροντά μου στον χώρο της εκπαίδευσης, συνετέλεσαν ώστε να επιλέξω ως χώρο μελέτης κι έρευνας την προώθηση της Διαπολιτισμικής Συνείδησης. Μετά το πέρας των μεταπτυχιακών σπουδών θα συμμετείχα στο ίδιο συνέδριο ως εισηγήτρια.
Τα χρόνια κύλησαν ασήκωτα σα βράχια, όπως προμήνυε το ποίημα, ασήκωτα και συνάμα όμορφα. Έφεραν μαζί τους τη δημιουργία οικογένειας, την επαγγελματική σταδιοδρομία, τα ποιήματά μου που έγιναν βιβλία και τα άλλα που περιμένουν στο αρχείο υπομονετικά. Το 2021, μετά από 20 χρόνια απουσίας από την πόλη, η Πάτρα με ξανακάλεσε κοντά της. Η συμμετοχή μου στο 4ο
Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας, που διοργάνωσε το φιλόξενο culturebook.gr και το Γραφείον Ποιήσεως, μου έδωσε την ευκαιρία να επανασυνδεθώ με την αγαπημένη των φοιτητικών μου χρόνων. Και λίγους μήνες αργότερα, με αφορμή την έκδοση της τρίτης ποιητικής συλλογής, είχα την τιμή και τη χαρά να συνομιλήσω με τη φίλτατη Μελιώ Κατσιφάρα στο UP FM-University of Patras Radio.
«Με έναν γαλάζιο ουρανό και μια αφροψάλτρα/ ασημοθάλασσα δροσάτη έχω μεθύσει… Και τραγουδάω τα γλυκά μου εκείνα χρόνια/ που τα κυνήγαα γελαστός στα Ψηλαλώνια», έγραφε το 1938 για την Πάτρα ο Λεωνίδας Πολυδεύκης. Κι αναρωτιέμαι: τελειώνει άραγε η νεότητα; Ή μήπως βρισκόμαστε σε μια διαρκή διαδικασία μεταμόρφωσης, πάντα νεότεροι από τον μεγαλύτερο εαυτό μας; Μήπως, σαν τον ποιητή, κυνηγάμε κι εμείς τα γλυκά χρόνια της νιότης εκεί όπου τα έζησε καθένας; Μήπως ό,τι ζήσαμε συνομιλεί μαζί μας και μας καθορίζει άλλοτε συνειδητά, άλλοτε ασυνείδητα; Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, στην περίπτωση της Πάτρας, ο μεταξύ μας διάλογος δεν έχει ολοκληρωθεί. Έχω την αίσθηση ότι ακόμη συνεχίζεται και τα σημαντικότερα ίσως
δεν έχουν ακόμη ειπωθεί.

 

Από το τεύχος Ιανουαρίου/ Φεβρουαρίου 2023 του περιοδικού @up