Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1992) και από το ίδιο πανεπιστήμιο απέκτησε και το μεταπτυχιακό του δίπλωμα εξειδίκευσης στη Διοίκηση Παραγωγικών Συστημάτων (2000). Το 2010 απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα στη «Διοίκηση Επιχειρήσεων» από το Πανεπιστήμιο Πατρών, ενώ το 2012 ολοκλήρωσε και μεταδιδακτορική έρευνα, στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ.

Από το 1987 μέχρι και το 1993 συμμετείχε ως ερευνητής σε ερευνητικά προγράμματα του Τομέα Βιομηχανικής Διοίκησης, του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ.

Από το 1993 κ.ε. εργάσθηκε ως μελετητής για λογαριασμό του ελληνικού δημοσίου, αλλά και μεγάλων εταιρειών του ιδιωτικού τομέα για την εκπόνηση μελετών και ερευνών που είχαν ως θέματα: στρατηγικός και επιχειρησιακός σχεδιασμός, ανάλυση και αξιολόγηση επενδύσεων, εθνική και περιφερειακή ανταγωνιστικότητα, αξιολόγηση των επιπτώσεων στην εθνική οικονομία και ανταγωνιστικότητα διαρθρωτικών πολιτικών και προγραμμάτων, κ.α..

Από το 1998 μέχρι το 2001 ήταν υπεύθυνος του «Κέντρου Μεταφοράς Τεχνολογίας» του «Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης». Την τριετία 2001 – 2003 διετέλεσε αναπληρωτής επιστημονικός υπεύθυνος του «Παρατηρητηρίου Περιφερειακής Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας» της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Από το 2003 έως το 2019 ήταν Διευθυντής της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Μελετών του «Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος» (ΣΒΒΕ), ενώ από το 2019 είναι Γενικός Διευθυντής του ερευνητικού ινστιτούτου του «Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος» (ΣΒΕ) του ΙΝΣΒΕ. Επίσης, από το 2003 μέχρι και σήμερα είναι επικεφαλής της ελληνικής ερευνητικής ομάδας που συνεργάζεται με το International Institute for Management Development (IMD), για την κατάρτιση της ετήσιας παγκόσμιας επετηρίδας ανταγωνιστικότητας.

Στο τέλος του 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με θέμα: «Η διαδικασία διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις», το οποίο συνέγραψε μαζί με τον αείμνηστο Ελληνοαμερικανό καθηγητή Αστέριο Γ. Κεφαλά, και το οποίο έχει προλογίσει ο πρώην Πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος. Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο διαδοχής είναι μοναδικό στην Ελληνική γλώσσα, ενώ από τις αρχές του Μαρτίου του 2022 κυκλοφορεί το δεύτερο βιβλίο του Δρος Γεωργίου για το μεγάλο θέμα της διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις με τίτλο: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις».

Μαζί με τον καθηγητή Κεφαλά έχουν αναπτύξει μεθοδολογία για την υλοποίηση μιας σωστής διαδικασίας διαδοχής σε οικογενειακές επιχειρήσεις. Εξ’ αιτίας της συγκεκριμένης τους εξειδίκευσης έχουν προσφέρει τις συμβουλευτικές τους υπηρεσίες με αντικείμενο την υλοποίηση μιας σωστής διαδικασίας διαδοχής και την εξασφάλιση της συνέχειας μιας οικογενειακής επιχείρησης σε περισσότερες από 35 επιχειρήσεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Τέλος, ο Δρ. Γεωργίου έχει προσκληθεί από πλήθος φορέων (Επιμελητηρίων, Συνδέσμων Επιχειρήσεων, Πανεπιστημίων, κλπ.) για να παρουσιάσει τη μεθοδολογία υλοποίησης της σωστής διαδοχής και τη διαδικασία εφαρμογής της.

Ακολουθεί συνέντευξη του Δρος Χρήστου Ε. Γεωργίου, που μας παραχώρησε για τη στήλη των διακεκριμένων απόφοιτων του κοινωνικού δικτύου του Πανεπιστημίου Πατρών:

1.Από το Α.Π.Θ για διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Πώς πάρθηκε η απόφαση?  

Χ.Γ.: Πάντα είχα ερευνητικές «ανησυχίες» κι αυτό διότι στο ΑΠΘ ως Μηχανολόγος Μηχανικός ακολούθησα τον Τομέα Βιομηχανικής Διοίκησης και κατανόησα πολύ γρήγορα την αξία του management στη λειτουργία και στην ανταγωνιστικότητα των σύγχρονων επιχειρήσεων. Οπότε η έρευνα σ’ αυτό το πεδίο ήταν η κρυφή μου επιθυμία.

Επιπλέον, ο μέντοράς μου, σήμερα Ομότιμος Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Δημήτριος Ψωϊνός, μου έκανε την τιμή και με επέλεξε για συνεργάτη του μεταξύ των συμφοιτητών μου. Συγκεκριμένα, μετά το πέρας του δευτέρου έτους συμμετείχα σε ερευνητικά προγράμματα υπό την καθοδήγησή σου, ενώ επικουρούσα στη διδασκαλία δυο μαθημάτων.  Οπότε, η εκπόνηση μιας διδακτορικής διατριβής φάνταζε η φυσιολογική συνέχεια των πραγμάτων.

Κι όντως το όνειρό μου έγινε πραγματικότητα στη φάση της επαγγελματικής μου ωριμότητας, γεγονός που με γέμισε με ικανοποίηση, αφού πραγματικά «ευχαριστήθηκα» την όλη διαδικασία.

Θεωρώ μεγάλη μου τιμή την αποδοχή της ερευνητικής μου πρότασης από το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πατρών και είμαι υπερήφανος που είμαι απόφοιτός του.

2.Κατά τη διάρκεια εκπόνησης του διδακτορικού σας, είχατε κάποια δραστηριότητα – συνήθεια που σας αποσυμπίεζε?

Χ.Γ.: Υπήρχε μια τέτοια και ήταν η ενασχόλησή μου με τη φωτογραφία. Ασχολούμαι από μικρό παιδί με τη φωτογράφηση κυρίως τοπίων. Με σαγηνεύουν πάρα πολύ οι πολλές ομορφιές της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Λίμνης Ευβοίας.

3.Από την δική σας εμπειρία πώς θα χαρακτηρίζατε το ταξίδι απόκτησης του διδακτορικού? Ποιες τρεις φιλικές ‘συμβουλές’ θα δίνατε σε όσους εκπονούν αυτό το διάστημα τη διατριβή τους?

Χ.Γ.: Το «ταξίδι» απόκτησης του διδακτορικού, σε βάζει σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο, του οποίου μια «γωνίτσα» καλείσαι να εξερευνήσεις. Και η «μαγεία» στη διαδικασία σου έρχεται όταν, ανακαλύπτοντας κάτι και σκεπτόμενος την πιθανή του συνέχεια, σε λίγο μπορεί να ανακαλύψεις ότι αυτό το έχει ήδη σκεφθεί κάποιος άλλος πριν από εσένα. Άρα, η «συνθετική» και ταυτόχρονα «αιρετική» ερευνητική σκέψη είναι η πρώτη συμβουλή για κάποιον που σήμερα εκπονεί τη διατριβή του, ούτως ώστε να εκπληρωθεί ο σκοπός της που δεν είναι άλλος παρά «να πάει λίγο πιο πέρα τα σύνορα της επιστήμης».

Η δεύτερη συμβουλή είναι η «ομαδική εργασία». Η επιστήμη προχωρά μόνο μέσα από την ομαδική συνεργασία των ερευνητών και όχι από τις προσπάθειες μεμονωμένων ατόμων. Άλλωστε, στην επιστήμη πλέον έχει εισαχθεί ο όρος της «διεπιστημονικότητας», που σημαίνει συνδυασμό της εργασίας επιστημόνων από διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα, η συνεργασία των οποίων οδηγεί, μέσα ακριβώς από την «ομαδική εργασία», σε ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό αποτέλεσμα.

Τέλος, η τρίτη συμβουλή μου είναι η «εξωστρέφεια». Ένας υποψήφιος διδάκτορας συστήνω να προσπαθεί διαρκώς να σκέφτεται τι είναι αυτό που θέλει η αγορά κι όχι αυτό που (πιθανόν) ζητά η επιστημονική κοινότητα. Η προσφορά όλων μας στην ανάπτυξη της πατρίδας περνά και μέσα από την εκπόνηση σπουδαίων διδακτορικών διατριβών, που είμαι βέβαιος ότι μπορούν να εισφέρουν θετικά στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας.

4.Μιλήστε μας για το έργο που παράγεται στο ερευνητικό ινστιτούτο του ‘Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος’.

Χ.Γ.: Το έργο του «ΙΝΣΒΕ» συνίσταται στην έρευνα, μελέτη και τεκμηρίωση θεμάτων που αφορούν στη βελτίωση του περιβάλλοντος δραστηριοποίησης των βιομηχανιών και των μεταποιητικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με έμφαση στις βιομηχανικές μονάδες που έχουν έδρα στην Ελληνική Περιφέρεια.

Επίσης, το «ΙΝΣΒΕ» έχει ως σκοπό την ανάπτυξη δημόσιων και ιδιωτικών πολιτικών, που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής βιομηχανίας, καθώς και των τομέων, κλάδων και επιχειρήσεων, που σχετίζονται άμεσα με τη λειτουργία της.

Από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα έχω την τιμή να είμαι ο Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ» και είμαι ιδιαιτέρως χαρούμενος που η διδακτορική μου διατριβή απεδείχθη ιδιαίτερα χρήσιμη για την επιλογή μου ως επικεφαλής του Ινστιτούτου.

5.Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας, σκέψεις σας για τη συγγραφή των βιβλίων σας με θεματικό άξονα τις οικογενειακές επιχειρήσεις όπως και για τη μεθοδολογία που έχετε αναπτύξει?

Χ.Γ.: Τα δυο βιβλία μου, το ένα με τίτλο: «Η διαδικασία διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις» με συν- συγγραφέα τον αείμνηστο Ελληνοαμερικανό καθηγητή Αστέριο Γ. Κεφαλά, κυκλοφόρησε το 2013 και σε Β’ Έκδοση το 2015 σε Ελλάδα και Κύπρο. Το 2021 κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο μου με τίτλο: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή», για το οποίο ετοιμάζεται η Β’ έκδοσή του σε δυο μήνες.

Και τα δυο βιβλία αποτελούν πρακτικούς οδηγούς για την ορθή υλοποίηση της διαδικασίας της διαδοχής. Ειδικότερα στο «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή» περιγράφεται η δύσκολη πορεία μέσα από το δύσβατο μονοπάτι της διαδοχής έως την τελική, επιτυχημένη έκβαση και αποτελεί έναν πρακτικό οδηγό, πολύτιμο σημείο αναφοράς για ιδρυτές οικογενειακών επιχειρήσεων και υποψηφίους διαδόχους.

Προσπαθεί να απαντήσει σε ερωτήματα όπως:

• Ποιοι είναι οι συνηθέστεροι λόγοι αποτυχίας της διαδοχής;
• Τι σημαίνει «Υγεία» της οικογενειακής επιχείρησης;
• Είναι η οικογενειακή επιχείρηση μια κατάλληλη επαγγελματική επιλογή για τους απογόνους;
• Ποιος από τους απογόνους είναι ο πιο κατάλληλος;
• Πως προετοιμάζεται ο μελλοντικός ηγέτης;
• Χρειάζεται «Οικογενειακό Συμβούλιο» και πως δημιουργείται;
• Ποιες είναι οι διατάξεις του «Συντάγματος»;
• Ποια πρέπει να είναι η προετοιμασία του ιδρυτή για την αποχώρησή του από την ενεργό δράση;

Εκατοντάδες – κυριολεκτικά – μικρά και μεγάλα ερωτήματα έχουν την απάντησή τους στο βιβλίο και μετασχηματίζονται σε πρακτικές συμβουλές για την ομαλή μετάβαση από γενιά σε γενιά.

Άλλωστε, για τις περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις σ’ ολόκληρο τον κόσμο η διαδοχή στην επόμενη γενιά είναι ο τελικός σκοπός και η ύστατη πρόκληση. Όμως, μια ομαλή μετάβαση είναι το αποτέλεσμα προσεκτικού σχεδιασμού της προετοιμασίας του διαδόχου που κρατάει δεκαετίες. Γι’ αυτό και η διαδικασία μετάβασης στην επόμενη γενιά είναι ένα από τα πιο παρεξηγημένα θέματα στον κόσμο των επιχειρήσεων. Οι περισσότεροι γονείς το θεωρούν αυτονόητο ότι τα παιδιά «θα μπουν στη δουλειά του πατέρα…άλλωστε στρωμένο τραπέζι δε βρίσκουν;» Όταν έλθει ο καιρός οι γονείς, συνήθως ο πατέρας, θα τους «μάθει» τη δουλειά και σιγά-σιγά θα αναλάβουν την επιχείρηση.

Δυστυχώς, πολύ σπάνια συμβαίνει αυτό το «αυτονόητο.» Συνήθως πολλά παιδιά δεν ακολουθούν το επάγγελμα των γονιών. Έχουν τα δικά τους σχέδια για το μέλλον. Επίσης, στις περιπτώσεις που τα παιδιά «μπαίνουν στη δουλειά», η διαδικασία διαδοχής δεν είναι ούτε αυτόματη, ούτε εύκολη, ούτε ομαλή. Συνήθως οι γονείς δεν είναι από μόνοι τους καλοί δάσκαλοι, ούτε τα παιδιά είναι καλοί μαθητές. Όπως κάθε άλλο πράγμα, η διαδοχή θέλει δουλειά. Τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς θα πρέπει να εκπαιδευτούν κατάλληλα. Γι’ αυτό και η διαδικασία του «Mentoring» δηλαδή η συνεργασία των παιδιών και των ιδρυτών με κάποιον «Μέντορα» – εξειδικευμένο σύμβουλο σε θέματα διαδοχής, είναι ο πιο σίγουρος δρόμος ολοκλήρωσης μιας επιτυχούς διαδικασίας μεταβίβασης της ηγεσίας στην επόμενη γενιά και εξασφάλισης της συνέχειας της οικογενειακής επιχείρησης.

Άλλωστε, οι επιτυχημένες διαδοχές σ’ ολόκληρο τον κόσμο υλοποιούνται από οικογενειακές επιχειρήσεις που ξεκινούν εγκαίρως την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ουσιαστικά, το μυστικό στο σχεδιασμό μιας διαδοχής, εάν υπάρχει κάποιο, είναι η αφιέρωση ενός επαρκούς χρονικού διαστήματος για να υλοποιηθεί με τον σωστό τρόπο, έτσι ώστε τα σχέδια που θα συμφωνηθούν να μπορέσουν να λειτουργήσουν.

Αυτό το μήνυμα φιλοδοξούμε να στείλουμε μέσα από το βιβλίο μας «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή.»

Ωστόσο, το κύριο ζήτημα που ιδρυτές και υποψήφιοι διάδοχοι θα πρέπει να αντιληφθούν από την ανάγνωση του βιβλίου, είναι ότι πρόκειται για μια διαδικασία με αναγνωρίσιμα βήματα κι ορόσημα. Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι η σωστή διαδοχή ΔΕΝ είναι ένα γεγονός μεμονωμένο, αλλά μια ομαδική εργασία που απαιτεί ΥΠΟΜΟΝΗ και ΕΠΙΜΟΝΗ.

Τελικά, όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η διαδοχή δεν είναι γεγονός, αλλά μια μακροχρόνια διαδικασία.

6.Μοιραστείτε μαζί μας ό,τι θέλετε να καταθέσετε για τα φοιτητικά σας χρόνια στο Πανεπιστήμιο Πατρών ή όποιες άλλες σκέψεις θέλετε ενδεχομένως αναφορικά με την Επιστήμη σας.

Χ.Γ.: Τα χρόνια εκπόνησης της διδακτορικής μου διατριβής μου έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσω σημαντικούς επιστήμονες, οι οποίοι αποτέλεσαν για μένα πρότυπο στην μετέπειτα πορεία μου.

Πιστεύω μου αποτελεί η αέναη προσπάθεια «στενής επαφής» με την επιστήμη μου, γεγονός που με κρατάει σε εγρήγορση και μου δημιουργεί πνευματική πληρότητα.

Ευχαριστώ πολύ το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, για την ευκαιρία που μου έδωσαν να εκπονήσω τη διδακτορική μου διατριβή και να είμαι υπερήφανος που είμαι απόφοιτός τους.

 

Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων, Εθιμοτυπίας και Εκδηλώσεων, Πανεπιστήμιο Πατρών