Η πανδημία covid-19 άλλαξε τον ρου της καθημερινότητας. Η αποξένωση των ανθρώπων, η ψηφιακή μετάβαση όπως και η πληθώρα των αρνητικών συναισθημάτων που προκαλεί η θέα των σκληρών υγειονομικών δεικτών της πανδημίας και όχι μόνο, είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εν λόγω εποχής. Την περίοδο της πανδημίας τα ανώτατα εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας αλλά και ολόκληρου του Πλανήτη κλήθηκαν να διαχειριστούν την πρωτοφανή υγειονομική κατάσταση, στην οποία μεταπήδησε η ανθρωπότητα σχεδόν βίαια.

Το Πανεπιστήμιο Πατρών φανέρωσε άμεσα τα γρήγορα αντανακλαστικά του για την ομαλή διεξαγωγή τόσο της εκπαιδευτικής όσο και της εξεταστικής διαδικασίας των φοιτητών του όπως και της εξασφάλισης της εύρυθμης λειτουργίας του Ιδρύματος. Ωστόσο κατά τη διάρκεια εφαρμογής των αυστηρών υγειονομικών μέτρων, με απώτερο σκοπό τη μείωση της διασποράς του νέου ιού όπως και των χρονικών περιόδων εγκλεισμού, οι προκλήσεις και οι δυσκολίες ως απόρροια της υγειονομικής κρίσης δεν έπαψαν να υπάρχουν.

Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό της χώρας έδωσε μία γενναία μάχη όπως άλλωστε συνεχίζει να δίνει καθημερινά με φόντο τον αόρατο εχθρό, υπηρετώντας το υπέρτατο αγαθό της υγείας. Τόσο οι απόφοιτοι ιατροί του Πανεπιστημίου Πατρών όσο και οι λοιποί απόφοιτοι άλλων ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων συνέβαλαν στη συνολική διαχείριση της πανδημίας με την εντατική φροντίδα των ασθενών, υπερβάλλοντας τον εαυτό τους και εξαντλώντας κάθε απόθεμα ψυχικής δύναμης προκειμένου να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας.

Με αφορμή λοιπόν την τρέχουσα αποτύπωση της πανδημίας στην έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου εν έτει 2022, την τάση ανόδου των νέων περιπτώσεων covid-19 ασθενών καθώς και των επαναλοιμώξεων όπως επίσης και της συνεχιζόμενης αφύπνισης μας αναφορικά με την εφαρμογή των κύριων μέτρων ατομικής προφύλαξης έως ότου λήξει ο συναγερμός της πανδημικής κρίσης, αποσπάσαμε δηλώσεις από τους απόφοιτους ιατρούς του Πανεπιστημίου Πατρών, οι οποίοι συνεχίζουν να υπηρετούν το λειτούργημα που επιτελούν προς όφελος της κοινωνίας.

Ακολουθούν όσα μας κατέθεσαν αναφορικά με την εμπειρία τους από τη διαχείριση της πανδημίας που μονοπωλεί το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, όπως και τις σκέψεις τους για την επόμενη ημέρα ύστερα από την ολοκλήρωση της υγειονομικής κρίσης, για το ειδικό αφιέρωμα της πανδημίας covid-19 στη στήλη των διακεκριμένων απόφοιτων του κοινωνικού δικτύου του Πανεπιστημίου Πατρών:

 

Μάρκος Μαραγκός, Αντιπρύτανης Φοιτητικής Μέριμνας, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμωδών Νοσημάτων, Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, Διευθυντής της Παθολογικής Κλινικής στο Π.Γ.Ν.Π

«Είναι γεγονός ότι ζήσαμε δύσκολες μέρες υπό τον ασφυκτικό κλοιό της πανδημίας. Μιας  πανδημίας που απειλεί τη ζωή μας και χάριν αυτής έγιναν εγκάρσιες τομές στις νόρμες που διέπουν την κοινωνία, αλλά και το Σύστημα Υγείας.

Γιατροί και νοσηλευτές βιώναμε καθημερινά την αγωνία για την έκβαση της ασθένειας και παράλληλα την αγωνία της μοναξιάς των ασθενών των ξεκομμένων από κάθε επαφή με τα οικεία πρόσωπα. Κερδίζαμε ζωές αλλά και χάναμε ζωές. Εξαντλητικές ώρες επώδυνης  δουλειάς και ατέλειωτες εφημερίες στις Κλινικές covid που άνοιγαν η μια μετά την άλλη. Στο ΠΓΝΠ οι γιατροί (μέλη ΔΕΠ και ιατροί του ΕΣΥ), οι νοσηλευτές και οι εκπαιδευόμενοι γιατροί   είναι για μένα οι ήρωες μιας άλλης ανοίκειας  καθημερινότητας. Ήρθαν τα σκληρά πλην αναγκαία μέτρα, τα lockdown,  τα εμβόλια, οι μεταλλάξεις  και μαζί τους η πολύμηνη συσσώρευση γνώσης για τον μηχανισμό θεραπείας και ύστερα τα αντιϊκά, τα μονοκλωνικά και όλα μαζί έδωσαν το αποτέλεσμα της ύφεσης.

Το Πανεπιστήμιο Πατρών  έχει να επιδείξει  σημαντικά επιτεύγματα σε επίπεδο έρευνας και καινοτομίας, θεωρώ όμως ότι πρέπει να προστεθεί ως μείζον επίτευγμα η ωριμότητα και η συνειδητή υπευθυνότητα  με την οποία οι φοιτητές μας τήρησαν έως σήμερα τα μέτρα έναντι του SARS-CoV-2.

Ελπίζω ότι σύντομα με την πολύτιμη βοήθεια του εμβολίου,  των νέων ανακαλύψεων της επιστήμης και κυρίως της εφαρμογής των μέτρων από όλους,  θα κλείσουμε τον οδυνηρό κύκλο της πανδημίας. Μπορούμε να ελπίζουμε χωρίς όμως να ξεχνάμε. Τον αγώνα βέβαια συνεχίζει να δίνει ασταμάτητα και όλο το προσωπικό του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου που αποτελεί  την ναυαρχίδα του ΕΣΥ στην Δυτική Ελλάδα. Μακριά από χειροκροτήματα και στα όρια της ψυχικής εξουθένωσης μάχεται καθημερινά  έναντι του ιού, προσπαθώντας να θεραπεύσει και τους ασθενείς που πάσχουν από άλλα νοσήματα.»

 

Χαράλαμπος Γώγος, Καθηγητής Παθολογίας, Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος

«Η πανδημία COVID-19 αποτελεί την μεγαλύτερη  υγειονομική κρίση των τελευταίων χρόνων με τεράστιες επιδράσεις σε οικονομικό, κοινωνικό ακόμα και ανθρωπιστικό επίπεδο, ενώ δε βγήκε αλώβητο και το  εκπαιδευτικό σύστημα. Είχα δυστυχώς την εμπειρία να ζήσω όλες τις φάσεις της πανδημίας από πολλαπλά επίπεδα, από τη θέση του Διευθυντή της Παθολογικής Κλινικής και της Ιατρικής Υπηρεσίας του ΠΓΝΠ στην πολύ δύσκολη αρχική περίοδο της εμφάνισης των πρώτων κρουσμάτων της νόσου στην Πάτρα, μέχρι του μέλους της εθνικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων με εξαιρετικά δύσκολες στιγμές λήψης πρωτόγνωρων για τη χώρα μας μέτρων προστασίας της Δημόσιας Yγείας. Αυτό που θα ήθελα να καταθέσω, βλέποντας τα δεδομένα σε εθνική κλίμακα και σε βάθος χρόνου,  είναι ότι τόσο το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο όσο και το Πανεπιστήμιο της Πάτρας ανταποκρίθηκαν με υπευθυνότητα, ψυχραιμία και αυταπάρνηση στις εξαιρετικά δύσκολες υγειονομικές αλλά και εκπαιδευτικές συνθήκες που δημιούργησε η πρωτοφανής αυτή κρίση, με υψηλές επιδόσεις και σημαντική αναγνώριση. Παράλληλα θα ήθελα να συγχαρώ όλο το υγειονομικό και διδακτικό προσωπικό για την συνδρομή του στην αντιμετώπιση της πανδημίας, κυρίως όμως να  ευχαριστήσω τη στενή ομάδα των συνεργατών, νοσηλευτών, γιατρών ΕΣΥ και μελών ΔΕΠ, οι οποίοι για πολλά 24ωρα στις πρώτες δύσκολες ημέρες έκαναν το Νοσοκομείο σπίτι τους προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες με συγκινητική αυταπάρνηση και υψηλό αίσθημα ευθύνης. Πιστεύω ότι με τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα, την εμβολιαστική κάλυψη, τις νεότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις και την αποκτηθείσα εμπειρία, το επιστημονικό προσωπικό της χώρας αλλά και του Πανεπιστημίου μας είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά οποιαδήποτε μελλοντικά προβλήματα από την πανδημία COVID-19.»

 

 Στέλιος Ασημακόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων, Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, Υπεύθυνος Μονάδος Ειδικών Λοιμώξεων Π.Γ.Ν.Π.

 «Η πανδημία COVID-19, πέρα από το ανεξίτηλο αποτύπωμα της στην ανθρωπότητα με τις τραγικές απώλειες ανθρώπινων ζωών, επέφερε μια πολυδιάστατη κρίση: υγειονομική, οικονομική, ανθρωπιστική, κοινωνική, εκπαιδευτική. Οι ιατροί στην αρχή της πανδημίας κληθήκαμε να παράσχουμε τη βέλτιστη δυνατή φροντίδα στον πάσχοντα συνάνθρωπο, απέναντι σε μια νόσο για την οποία δεν υπήρχε διαθέσιμη ούτε τεκμηριωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση ούτε προφύλαξη. Η κλινική προσφορά των παθολόγων, λοιμωξιολόγων, πνευμονολόγων, εντατικολόγων κυρίως, αλλά και όλων των ειδικοτήτων που παρείχαν υπηρεσίες υγείας σε COVID-19 ασθενείς, των νοσηλευτών μας και εν γένει ολόκληρου του προσωπικού των δημόσιων κυρίως νοσοκομείων σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούσε τα όρια του καθήκοντος. Οι εκρηκτικές διαστάσεις του προβλήματος και οι αναπόφευκτες απώλειες ασθενών πυροδότησαν και μια πρωτόγνωρη επικεντρωμένη ερευνητική δραστηριότητα για την αποσαφήνιση μηχανισμών και την εξεύρεση αποτελεσματικών θεραπευτικών μέσων. Η συνδρομή της Ελληνικής επιστημονικής κοινότητας ανεδείχθη ως πολύ σημαντική, ειδικά αν τη δούμε υπό το αναλογικό πρίσμα του μεγέθους της χώρας μας. Η Πανεπιστημιακή Παθολογική κλινική με τα τμήματά της συμμετείχε με μεγάλο αριθμό σημαντικών ερευνητικών δημοσιεύσεων στον τομέα της παθοφυσιολογίας και της θεραπευτικής της COVID-19 σε έγκριτα περιοδικά. Στο εν γένει επιστημονικό (κλινικό και ερευνητικό) έργο σημαντικότατη ήταν η συνεισφορά τόσο του Μικροβιολογικού εργαστηρίου του Ιατρικού Τμήματος όσο και του νεοσύστατου «εργαστηρίου μοριακής διάγνωσης λοιμογόνων παραγόντων» του Πανεπιστημίου Πατρών.

Ένα δύσκολο πρόβλημα το οποίο κληθήκαμε να διαχειριστούμε στα δημόσια νοσοκομεία από την έναρξη της πανδημίας, ειδικά στα νοσοκομεία αναφοράς COVID-19, ήταν η αναγκαστική μετατροπή τους, υπό το βάρος των συνθηκών, σε «κορωνο-κεντρικά» με αποτέλεσμα η φροντίδα άλλων σοβαρών νοσημάτων σε προληπτικό και θεραπευτικό επίπεδο να περάσει σε δεύτερο πλάνο. Η ισορροπία μεταξύ της αντιμετώπισης των κυμάτων της πανδημίας και της διατήρησης επαρκών πόρων έμψυχων και υλικοτεχνικών για την κάλυψη των υπόλοιπων νοσημάτων έθεσαν ένα νέο πλαίσιο κανόνων συζήτησης μεταξύ των διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων που κατά τη γνώμη μου οδήγησε σε μια ανθρωποκεντρική προσαρμοστικότητα της παροχής υπηρεσιών υγείας από τα νοσηλευτικά ιδρύματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι αυτή η αναγκαστική κλινική επιβάρυνση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών, συντελέστηκε σε ένα ακαδημαϊκό νοσοκομείο που έχει στον πυρήνα της αποστολής του και την  εκπαίδευση των φοιτητών της ιατρικής αλλά και των ειδικευομένων ιατρών. Για ένα μεγάλο διάστημα ανεστάλη η κλινική άσκηση παρά την κλίνη του ασθενούς, γεγονός που αποτελεί την κορωνίδα της εκπαίδευσής στην ιατρική τα τελευταία δύο έτη σπουδών. Ωστόσο, στο Ιατρικό τμήμα καταφέραμε να εξασφαλίσουμε τρόπους εκπαίδευσης των φοιτητών μας στο κλινικό αντικείμενο ακόμα και μέσω τηλεκπαίδευσης. Με το άνοιγμα των κλινικών στην εκπαίδευση, η απαρέγκλιτη προσήλωση των φοιτητών μας στην τήρηση των μέτρων και η συνεχής πίεση από την πλευρά τους για περισσότερη εκπαίδευση εκτός από συγκινητική ήταν και δηλωτική του υψηλού επιστημονικού τους επιπέδου. Σε αγαστή συνεργασία μαζί τους επετεύχθη η βέλτιστη αναπλήρωση της κλινικής εκπαίδευσης με επιπρόσθετη άσκηση σε μικρές ομάδες και συνδρομή όλων των μελών ΔΕΠ παρά το επιβαρυμένο κλινικό τους έργο.

Μια πολύ σημαντική παράμετρος σε σχέση με την πανδημία που με απασχόλησε ως μέλος ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο τις «Λοιμώξεις», είναι η έγκυρη ενημέρωση τόσο των απλών πολιτών όσο και της ιατρικής κοινότητας για την COVID-19 υπό το πρίσμα της προάσπισης της δημόσιας υγείας.  Από την αρχή της πανδημίας δοκιμάστηκε η σχέση του απλού ανθρώπου με την επιστήμη και την «ψευδοεπιστήμη», και τέθηκε υπό συζήτηση ο ρόλος των μέσων μαζικής επικοινωνίας ή κοινωνικής δικτύωσης και ο τρόπος που πρέπει να επικοινωνείται η επιστημονική πληροφορία. Πολλές φορές κληθήκαμε να απαντήσουμε σε ερωτήματα του απλού κόσμου που μπορεί όμως να οδηγήσουν σε σοβαρές αποφάσεις καθενός που επηρεάζουν τη γενικότερη πορεία της πανδημίας. Κλασσική περίπτωση η επικοινωνία των δεδομένων από τις κλινικές δοκιμές των εμβολίων, όπου με αντικειμενικό και απλό επεξηγηματικό τρόπο, κατεβλήθη προσπάθεια να ενημερωθούν τόσο οι πολίτες (γενικός πληθυσμός, ευπαθείς ομάδες, σύλλογοι ασθενών) όσο και η επιστημονική κοινότητα (ιατρικοί και φαρμακευτικοί σύλλογοι, άλλοι επιστήμονες υγείας) για τα δεδομένα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας σε πολλαπλές εκδηλώσεις. Από τη θέση αυτή θα ήθελα να σημειώσω την καίρια συνδρομή του Πανεπιστημίου Πατρών, της Ιατρικής Εταιρίας Δυτικής Ελλάδος και Πελοποννήσου, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και του Ιατρικού Συλλόγου Πατρών.

Σήμερα, διαθέτοντας αποτελεσματικά εμβόλια και θεραπείες για ασθενείς τόσο εκτός όσο και εντός νοσοκομείου και έχοντας αναπτύξει ένα εκτενέστατο δίκτυο επιδημιολογικής και γονιδιωματικής επιτήρησης του ιού, ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία, αφήνοντας σταδιακά πίσω μας την πανδημία. Η εκπληκτικά γρήγορη και αποτελεσματική απάντηση της επιστήμης στην πανδημία COVID-19, κατέδειξε με τον πλέον πασιφανή τρόπο το επίπεδο ανάπτυξης και τις δυνατότητες της επιστήμης, αλλά κυρίως ενίσχυσε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων σε αυτή μειώνοντας το φόβο για τις πανδημίες που μπορεί να ενσκήψουν στο μέλλον.»

 

Καρολίνα Ακινόσογλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Πατρών, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Παθολογική Κλινική Π.Γ.Ν.Π.

«Κατά τη συγγραφή του άρθρου αυτού, προβληματίστηκα αρκετά για το περιεχόμενό του, καθώς μου ζητήθηκε η αποτύπωση της εμπειρίας μου τα τελευταία 2 χρόνια σε σχέση με την υγειονομική κρίση που έφερε η πανδημία COVID-19 και την επόμενη μέρα αυτής. Η αναφορά στο επιστημονικό κομμάτι είναι αναμφίβολα σημαντική και εκτιμώ ότι έχει εξαντληθεί (προς το παρόν) εντούτοις, όντας επαγγελματίας υγείας σε καθημερινή επαφή με τη νόσο και τους αρρώστους της τα τελευταία 2.5 έτη, όντας ανάμεσα σε αυτούς που τελικά νόσησαν αλλά και ανάμεσα σε εκείνους που, όπως όλοι άλλωστε, αναμένουν τι θα φέρει το μέλλον, δεν μπορώ παρά να αναφερθώ σε κάποιες προσωπικές σκέψεις και εμπειρίες. Η πανδημία του SARS-CoV2 πρώτα δοκίμασε  τα ατομικά μας ήθη και την κοινωνική μας συνοχή και μετά την υγεία μας. Άλλωστε, βιώσαμε μια επιδημία με ανεξέλεγκτες διαστάσεις, απέναντι σε πεπερασμένα και αρχικά απροετοίμαστα αποθέματα έμψυχου και άψυχου δυναμικού, αντιμετωπίσαμε προκλήσεις όσον αφορά τις ατομικές μας ελευθερίες και ανισότητες όσον αφορά τις κοινωνικές μας δομές σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Όπως όλοι μας, βίωσα κι εγώ την αρχική περιέργεια που διαδέχτηκε την πρώτη ανακοίνωση, την κλιμάκωση στη συνέχεια της ανησυχίας και τη συνειδητοποίηση της επικείμενης παγκόσμιας απειλής από το νέο ιό σε επιστημονικό επίπεδο, αρχικούς  μήνες. Έζησα κατόπιν, τις προσπάθειες εντατικής ενημέρωσης της κοινωνίας, της πολιτείας, της ταχείας εκπαίδευσης του προσωπικού και την αδιάκοπη προσπάθεια προσαρμογής των συστημάτων υγείας εν μέσω άπειρων προβληματισμών. Είδα την αγωνία, δικαιολογημένη ή μη (μην ξεχνάτε ότι στο 90% των περιπτώσεων πρόκειται για νόσημα με άριστη πρόγνωση και την πορεία μιας απλής ιογενούς συνδρομής), στα μάτια των πολιτών που προσέρχονταν στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών με πιθανή συμπτωματολογία και την αντιμετώπιση περιστατικών ως πιθανά κρούσματα, με την πρέπουσα ή καθ’ υπερβολή προφύλαξη και περιβολή (τόσο από τους επαγγελματίες υγείας όσο και από τους απλούς πολίτες). Είδα το φόβο των ίδιων των ασθενών αλλά και των κοντινών τους προσώπων για το τι  μέλλει γενέσθαι οδηγούμενοι στην ενδεδειγμένη οδό και χώρο διαχείρισης κρουσμάτων, την ανυπομονησία του προσωπικού αλλά και των αρρώστων εν αναμονή των αποτελεσμάτων, την απορία και το δέος των τελευταίων ως προς τις πρωτόγνωρες συνθήκες νοσηλείας, τόσο διαφορετικές από το σύνηθες, αλλά και την ανακούφιση στα πρόσωπά τους κατά την επιβεβαίωση αρνητικού αποτελέσματος. Όπως ήταν μάλλον αναπόφευκτο ότι θα συνέβαινε, βίωσα κι εγώ, μαζί με πολλούς άλλους συναδέλφους, πολύ νωρίς τις πρώτες ημέρες της έλευσης του ιού στη χώρα μας την έκθεση με ένα εντέλει επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19 και τον συνεπακόλουθο προσωρινό κατ’ οίκον περιορισμό μου στις βολικές συνθήκες του σπιτιού μου, αλλά και την άβολη απουσία ζώσης ανθρώπινης επαφής. Άκουσα ανθρώπους να ≪αποχαιρετούν≫ συνειδητά τους νοσηλευόμενους συγγενείς τους, δίχως καν να μπορούν να τους αγγίξουν, με απόλυτη επίγνωση της μιας μοναδικής και ίσως τελευταίας επαφής αμφότεροι. Άλλωστε, θυμηθείτε, είναι άρρωστοι που νοσηλεύονται σε συνθήκες πλήρους απομόνωσης, με μόνη παρέα τους το ιατρικο-νοσηλευτικό προσωπικό, περιορισμένοι στο θάλαμό τους, εν αναμονή της ίασης ή της επιδείνωσης της υγείας τους. Είδα τη σκληρή συνειδητοποίηση του πιθανού τέλους, που σε κάνει να εκτιμάς τα αυτονόητα, αυτά που καθημερινά αλαζονικά υποτιμάς, και άκουσα να λέγονται όσα ποτέ δεν είχαν ειπωθεί. Είδα ανθρώπους που δεν μπόρεσαν να θρηνήσουν τις απώλειές τους και ένιωσα να με συνταράσσει η υπόκωφη σιωπή της αναμονής. Είδα τη ζωή σε παύση, μέσα από την ≪αποστασιοποιημένη≫ στολή προστασίας. Είδα όμως και ασθενείς σε ανάρρωση να εξέρχονται επιτυχώς και περιπατητικοί από την ασφυκτικά διαμορφωμένη πτέρυγα νοσηλείας, μουδιασμένοι για το αύριο, ανακουφισμένοι από το χθες και ευγνώμονες για το σήμερα. Είδα την κοινωνία να κουράζεται, να απογοητεύεται, να θυμώνει και να επαναστατεί. Είδα την κοινωνία να είναι απελπισμένα έτοιμη να αποδεχτεί την ανθρώπινη απώλεια, για χάριν της συνέχισης της καθημερινότητας στους πρωθύστερους ρυθμούς.  Ένα χρόνο μετά όμως είδα και την  κοινωνία να ελπίζει, να εμβολιάζεται, να ξεφυσά με ανακούφιση και επιφύλαξη, να είναι εφοδιασμένη με περισσότερη εμπειρία και γνώση και να προχωρά δειλά αλλά αποτελεσματικά στην νέα ζωή – η οποία βηματίζει ανελέητη – και να εύχεται να έχει με επιτυχία πια εκπαιδευτεί και προετοιμαστεί για την επόμενη υγειονομική κρίση. Τέλος, είδα όλο αυτό τον καιρό συναδέλφους, που μοιράζονται τις ίδιες με τους ασθενείς αγωνίες,  υποχρεώσεις, φόβους, ελπίδες και πεπερασμένες σωματικές αντοχές να ξεπερνούν τον ορισμό του επαγγέλματος, με ταπεινότητα, ανωνυμία, αυταπάρνηση και ανθρωπιά. Είδα τη λάμψη της αισιοδοξίας στα μάτια, τη γαλήνη της προσφοράς, τη δύναμη της αλληλεγγύης. Γνωριστήκαμε εκ νέου ο ένας με τον άλλον.  Αυτή είναι η γνώση, οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι εμπειρίες και οι προβληματισμοί ετούτη τη στιγμή συγγραφής αυτού του κειμένου, μη γνωρίζοντας τι το μέλλον θα φέρει για κανέναν, και αποτελούν ελάχιστες φυσικά από όσες  χωρούν σε ένα τέτοιο άρθρο. Όπως και να έχει όμως, 2.5 έτη μετά από αυτή την επιδημία, για τον καθένα από εμάς η πραγματικότητα έχει αλλάξει. Για άλλους λιγότερο, για άλλους περισσότερο, κανείς μας όμως δεν είναι πια ο ίδιος.»

 

Δημήτρης Βελισσάρης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας – Επείγουσας Ιατρικής, Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, Παθολογική Κλινική Π.Γ.Ν.Π.

«Προνόμιο μέγα για ένα γιατρό να βλέπει, να κρίνει και να δρα μέσα από τα ‘μάτια’ της ιατρικής όλη την κοινωνική πραγματικότητα. Και δεν θα μπορούσε η πανδημία COVID-19 να αποτελεί εξαίρεση σε αυτή την ευκαιρία. Γιατί ο γιατρός πέρα από την επιτέλεση του επιστημονικού του έργου βρίσκεται μέσα σε ένα πεδίο δράσης που πρέπει να αγωνισθεί χωρίς συνήθως να έχει συμμετάσχει ο ίδιος στην διαμόρφωση αυτού, αλλά παράλληλα ανακαλύπτει και ένα οργανωμένο πλήθος από σχέσεις, συνθήκες, συμπεριφορές και δράσεις που στην έλλειψη των συνθηκών πίεσης της κρίσης δεν θα μπορούσε πιθανά και να είχε στοχασθεί.

Οι συνθήκες πίεσης έως και πολέμου της πανδημίας, έθεσαν στον ώριμα σκεπτόμενο ιατρό την δυνατότητα να αναλογισθεί την θέση του μαχητή στον πόλεμο, την ευκαιρία να ενδοσκοπήσει την προσωπική αλλά και την επαγγελματική του υπόσταση, την πρόσβαση να γνωρίσει καλύτερα τον επαγγελματικό του μικρο-κοσμο αλλά και τον κοινωνικό του μακρο-κοσμο, το εφόδιο να προβληματισθεί, να οργανώσει και να διαχειρισθεί με καλύτερες προϋποθέσεις τα μελλοντικά τεκταινόμενα.

Όσον αφορά την θέση του μαχητή στον πόλεμο,  η κρίση ανέδειξε παθογένειες του συστήματος υγείας σε παγκόσμιο αλλά και τοπικό επίπεδο που χαρακτηρίσθηκαν από την έλλειψη οργανωμένων δομών διαχείρισης κρίσεων αποτέλεσμα κυρίως μιας ανεπαρκούς στήριξης των βασικών δομών υγείας, αλλά κυρίως στην διαδρομή της κρίσης, τριβές και δράσεις που απόκλιναν από την πρωταρχική αποστολή στο κεφάλαιο της υγείας που είναι η ανθρωποκεντρικότητα της ιατρικής επιστήμης με γνώμονα την παροχή ουσιαστικής υγειονομικής περίθαλψης σε όλους ανεξαιρέτως. Εδώ, πολλοί ιατροί πραγματικά υπερέβαλαν εαυτόν.

Η προσωπική και επαγγελματική ενδοσκόπηση ήρθε αναπόφευκτα σε εκείνους τους ιατρούς που είχαν τα ιδεολογικά εφόδια να την πραγματοποιήσουν. Και ανέδειξε την γοητεία να κάνουμε καλύτερο τον εαυτό μας τόσο ηθικά όσο και επαγγελματικά αφού ‘είδαμε’ όλοι όλους την δύσκολη στιγμή.

Και όλα αυτά για τον ‘άνθρωπο’, που διαμορφωμένος από κοινωνικές σχέσεις, πιέσεις και υποδείξεις παρουσιάστηκε μπροστά στον ιατρικό κόσμο και στον άγνωστο φοβικό αντίπαλο της θανατηφόρας πανδημίας άλλοτε σοβαρός και ώριμος, άλλοτε φοβισμένος και εξαρτημένος ή ακόμα δύσπιστος, κακότροπος και απείθαρχος. Το μεγαλείο όμως του ιατρού ήταν, είναι και θα είναι η πίστη στην δύναμη της επιστήμης του και η εφαρμογή της σε όλους τους πάσχοντες σε οποιαδήποτε συνθήκη και συγκυρία. Και αυτό πράξαμε στον αγώνα των νοσοκομείων της Πάτρας.

Τέλος, το περίφημο ‘μετά’, η ωριμότητα του πνευματικού ανθρώπου και του επιστήμονα δεν μπορεί να μην χάσει την διδαχή ενός τέτοιου πολέμου. Τα καλά τα κρατάμε γερά και τα αναπαράγουμε στον υπερθετικό βαθμό, τα άσχημα και τις παθογένειες τις πολεμάμε, διεκδικούμε χωρίς χρονοτριβή πρωτοβάθμια υγεία και περίθαλψη, διαμόρφωση για τις μελλοντικές μάχες οργανωμένες υγειονομικές δομές στο κέντρο και την περιφέρεια, δικαίωμα πρόσβασης και νοσηλείας για όλους στις δύσκολες υγειονομικές δομές όπως οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και οι Θάλαμοι Αρνητικής Πίεσης. Υποχρεούμαστε να μην ξεκόψουμε τον ιστό της Υγείας από τον ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ιστό.

Υπερήφανος ως απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Πάτρας, και με ιατρική εμπειρία στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, την Ολλανδία και πρόσφατα στις ΗΠΑ καταθέτω τις παραπάνω σκέψεις, συναισθήματα και προτάσεις με κυρίαρχη αναφορά προσφοράς στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και την τοπική μας κοινωνία.»

 

Φώτης Σαμψώνας, Επίκουρος Καθηγητής Ιατρικής, Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, Παθολογική Κλινική Π.Γ.Ν.Π.  

«H πανδημία του SARS COV-2 τα τελευταία 2.5 έτη έχει αλλάξει τον τρόπο της ζωής όλων μας σε σημαντικό βαθμό. Οι αναγκαίοι υγειονομικοί περιορισμοί, οι συνεχείς εναλλαγές των πανδημικών κυμάτων, οι χιλιάδες συνάνθρωποί μας που χρειάστηκε να νοσηλευτούν και δυστυχώς όσοι έφυγαν, μας έκαναν σε ανθρώπινο επίπεδο να ξαναδούμε τη ζωή μέσα από ένα άλλο πρίσμα, ίσως πιο ουσιαστικό.

Ως ακαδημαϊκοί και κλινικοί γιατροί της πρώτης γραμμής ήρθαμε σε επαφή με τον ανθρώπινο πόνο, έχοντας διαρκώς  επιστημονική αναζήτηση για άσκηση ιατρικής βασισμένης σε αποδείξεις, ταυτόχρονα  αντιμετωπίζοντας και τη μεγάλη  κούραση.  Δεν κάναμε όμως εκπτώσεις στο κλινικό, στο επιστημονικό και στο ακαδημαϊκό έργο.

2.5 έτη μετά μπορώ να πω πως είμαστε λίγο πιο σοφοί σε όλα τα επίπεδα, αλλά και ικανοποιημένοι γιαπί δώσαμε το 100% του καλύτερου μας εαυτού. Είμαστε παρόντες και μαχόμενοι στη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση της γενιάς μας. Κάποιες μάχες τις χάσαμε, αλλά τις περισσότερες τις κερδίσαμε.

Η επόμενη ημέρα μετά την πανδημία θα είναι πρακτικά μια λελογισμένη επαναπροσέγγιση στην ανθρώπινη ρουτίνα και καθημερινότητα, αλλά με διαρκή εγρήγορση και προσαρμοστικότητα, εάν αυτή απαιτηθεί.»

 

Μαρία Λαγκαδινού, Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας, Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Παθολογική Κλινική Π.Γ.Ν.Π.

«Η πανδημία αποτέλεσε μεγάλη και σκληρή εμπειρία για εμάς. Η COVID-19 λοίμωξη ήταν μια νόσος που μας έφερε αντιμέτωπους με βαριά νόσηση  ακόμα και πολύ νέων ανθρώπων που έφτασαν στο χείλος του γκρεμού και πολλοί από αυτούς δεν τα κατάφεραν. Επιπλέον, για πρώτη φορά ήρθαμε αντιμέτωποι με τη φρίκη της απόλυτης μοναξιάς της νόσου. Ήταν οδυνηρό να βιώνεις τη μοναξιά του ασθενούς που μόνος του υποφέρει, χωρίς την παρουσία αγαπημένων του προσώπων. Οπότε σε πολλές περιπτώσεις λαμβάναμε εμείς αυτό το ρόλο. Και ενώ ήμαστε άοπλοι και  πειραματιζόμαστε με διάφορες θεραπείες, ανακαλύφθηκαν τα εμβόλια και τα αντιικά φάρμακα. Έτσι τολμάμε πια να πούμε ότι η νόσος είναι αντιμετωπίσιμη. Τα κλειδιά της επιτυχίας είναι ο εμβολιασμός και η εμπιστοσύνη στην επιστήμη.»

 

Αργύρης Τζουβελέκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας, Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, Πνευμονολογικό Τμήμα Παθολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν.Π.

«Συμπληρώσαμε αισίως σχεδόν 2.5 χρόνια στα χαρακώματα της πανδημίας. Βίωσα συνθήκες φόβου λόγω του άγνωστου που ήταν μπροστά μας. Τα ρίσκα πολλά όχι μόνο για εμένα αλλά και για τους οικείους μου, για την οικογένεια μου. Αντιμέτωποι με μια μεταδοτική και θανατηφόρο ασθένεια που τους πρώτους μήνες δεν είχαμε τη στοιχειώδη γνώση πως θα την αντιμετωπίσουμε. Η άγνοια αυτή πολλές φορές μου δημιουργούσε ενοχές αν πραγματικά επιτελώ σωστά το καθήκον μου. Ανησυχία και ρίσκο ακόμα και για το εμβόλιο. Ακούω πολλούς 1.5 χρόνο και 12 δις δόσεις εμβολίων μετά, να είναι ακόμα σκεπτικιστές για το εμβόλιο, ότι φοβούνται, ότι τα ρίσκα είναι πολλά. Ο σκεπτικισμός δεν είναι χώρος για μόνιμη ανάπαυση. Θα ήθελα να τους υπενθυμίσω το ρίσκο που πήραμε οι χιλιάδες υγειονομικοί που εμβολιαστήκαμε έναν χρόνο πριν, όταν ακόμα το εμβόλιο είχε δοκιμαστεί ελάχιστα. Και εμείς είχαμε φόβο, και εμείς είχαμε οικογένειες πίσω μας, αλλά εμβολιαστήκαμε, γιατί δεν σταματήσαμε ούτε λεπτό να πιστεύουμε στην επιστήμη που υπηρετούμε, αυτή της ιατρικής. Δεν σταματήσαμε να είμαστε κοινωνοί του μηνύματος της συλλογικής ευθύνης, της αλληλεγγύης και της προσφοράς προς τον ευάλωτο, τον ευπαθή, τον ασθενή που είχαμε χρέος να προστατεύσουμε ακόμα και με τον εμβολιασμό μας. Θα μου μείνει για πάντα χαραγμένο το ιδιόχειρο ευχαριστήριο συγγενούς που έχασε τον πατέρα του από κορωνοϊό και ο οποίος με μεγαλείο ψυχής μου αφιέρωσε το κάτωθι: «Ο άνθρωπος όταν νοιώθει πόνο είναι ζωντανός. Αλλά όταν νοιώθει τον πόνο του άλλου τότε είναι Άνθρωπος». Νομίζω ότι αυτή η πανδημία μας έκανε περισσότερο Ανθρώπους από ποτέ, μας όξυνε την ενσυναίσθηση τόσο πολύ, που με αυτήν τεμαχίσαμε τον αρχικό φόβο και για αυτό είμαστε ευγνώμονες στους ασθενείς που μας παρέδωσαν διδάγματα ζωής. Πλέον ατενίζω το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία και αυτό το οφείλουμε όλοι μας στο θαύμα της επιστήμης. Ειλικρινά πιστεύω ότι γράφτηκε ιστορία διότι δεν υπήρξε ποτέ ξανά στα παγκόσμια χρονικά συστράτευση σε τέτοιο βαθμό της επιστήμης, της κοινωνίας, της πολιτείας και της θρησκείας με κοινό σκοπό την σωτηρία της ανθρωπότητας. Τέλος αισθάνομαι υπερήφανος που εκπληρώσαμε κατά τον ευγενέστερο τρόπο το ιπποκρατικό ρητό: “Ιητρός γαρ ανήρ πολλών αντάξιος άλλων”. Συνεχίζουμε..»

 

Εγκάρδιες ευχαριστίες σε ολόκληρο το υγειονομικό προσωπικό της χώρας για την αμέριστη συμβολή του στην κοινωνία και Επιστήμη, με την ευχή να διατηρήσουμε το θετικό πρόσημο της δημιουργικής διάθεσης μας και αρνητικό του οποιοδήποτε φορτίου ανεπιθύμητου μικροοργανισμού…

 

Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων, Εθιμοτυπίας και Εκδηλώσεων, Πανεπιστήμιο Πατρών